Làm cách nào để xác định quyền nuôi và cấp dưỡng cho con khi ly hôn?

Xác định quyền nuôi và cấp dưỡng cho con khi ly hôn? Con cái và tài sản là hai yêu cầu thường xuyên bị tranh chấp trong các vụ ly dị. Sau khi ly dị, ai có quyền nuôi dạy trẻ em và cách thực hiện trách nhiệm hỗ trợ trẻ của người không phụ trách trực tiếp việc nuôi dạy trẻ là một vấn đề thường khó thỏa thuận khi giải quyết tranh chấp ly dị. Ai là người cha mẹ? Ai nuôi dạy con cái? Làm thế nào để thực hiện trách nhiệm hỗ trợ trẻ? Mức độ hỗ trợ trẻ là bao nhiêu? Các nghìn câu hỏi liên quan đến quyền nuôi con trong quá trình ly dị được đặt ra. Do đó, Luật Quốc Bảo sẽ giúp bạn làm sáng tỏ vấn đề này thông qua bài viết dưới đây!”

Nếu bạn cần tư vấn hoặc hỗ trợ về những gì bạn đang tìm kiếm, hãy liên hệ với Luật Quốc Bảo tại Việt Nam để được hỗ trợ thành lập doanh nghiệp, đầu tư, xin thẻ tạm trú và thị thực, nhập cư và giấy phép lao động tại Việt Nam.

Liên hệ hotline/zalo: 0763387788.

Địa chỉ: 528 Lê Văn Sỹ, P.14, Q.3, TP.HCM

Trang Facebook: https://www.facebook.com/luatquocbao

Gmail: luatquocbao.vn@gmail.com

1.Cơ sở pháp lý để xác định quyền nuôi và cấp dưỡng cho con khi ly hôn

Luật Hôn nhân và Gia đình số 52/2014/QH13 ngày 19 tháng 6 năm 2014 của Quốc hội Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam

Nghị định số 126/2014/ND-CP ngày 31 tháng 12 năm 2014 của Chính phủ quy định một số điều và biện pháp thực hiện Luật Hôn nhân và Gia đình

Án lệ số 54/2022/AL về việc xác định quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi trong trường hợp mẹ không trực tiếp chăm sóc, nuôi dạy và giáo dục đứa trẻ.

2.Quy định về xác định quyền nuôi con trong trường hợp ly hôn

Khi ly dị, cả chồng và vợ đều có quyền và nghĩa vụ bình đẳng để chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con cái chưa thành niên và con cái đã trưởng thành nhưng không có khả năng lao động. Tuy nhiên, sau khi chia tay, cặp vợ chồng không cùng sống chung, vì vậy cặp vợ chồng phải thỏa thuận ai sẽ trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con. Trong trường hợp cả hai chồng vợ đều muốn giành quyền nuôi con, họ nên yêu cầu tòa án xem xét và giải quyết.

Trong quá trình giải quyết, Tòa án sẽ xem xét và đánh giá các lời khai và tài liệu chứng minh điều kiện nuôi con của các bên và nguyện vọng của trẻ em trên 7 tuổi để quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi dựa trên quyền lợi của con ở mọi mặt. Đối với trẻ em dưới 36 tháng tuổi, mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con

Các quy định này có trong Điều 81 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014:

Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

a. Cha mẹ thỏa thuận về việc nuôi con khi ly dị

Cha mẹ đồng ý với nhau để một trong cha mẹ trực tiếp nuôi dạy và chăm sóc con, và cha mẹ kia có trách nhiệm cung cấp hỗ trợ.
Nếu đứa trẻ từ 7 tuổi đến dưới 18 tuổi, ngoài việc cha mẹ đồng ý, ngoài điều kiện nuôi dạy con của cha mẹ, Tòa án cũng sẽ xem xét ý nguyện của đứa trẻ về việc ở cùng ai.
Trong trường hợp cha mẹ không thể đồng tình về việc ai sẽ nuôi con trực tiếp, họ có thể yêu cầu Tòa án quyết định về việc chia quyền nuôi con.
Ly dị: ai sẽ trực tiếp nuôi con dựa trên các nguyên tắc cơ bản sau đây:

b. Ai có quyền nuôi con dưới 3 tuổi sau khi ly dị?

Sau khi ly dị, cha mẹ vẫn giữ quyền và trách nhiệm chăm sóc, nuôi dạy, và giáo dục con cái chưa thành niên, con cái trưởng thành mà đã mất năng lực hành vi dân sự hoặc không thể làm việc và không có tài sản để tự nuôi bản thân theo quy định của Luật này, Bộ luật Dân sự và các luật liên quan khác.

Chồng và vợ đồng tình về việc ai sẽ trực tiếp nuôi con, cũng như về trách nhiệm và quyền của mỗi bên đối với con sau khi ly dị; trong trường hợp không thể đạt được thỏa thuận. Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi dựa trên quyền của con trong mọi khía cạnh. Nếu đứa trẻ của bạn đã từ 7 tuổi trở lên, ý nguyện của đứa trẻ phải được xem xét.

Trẻ em dưới 36 tháng tuổi được giao trực tiếp cho mẹ, trừ trường hợp mẹ không đủ điều kiện để chăm sóc trực tiếp.

Quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi khi ly dị được ưu tiên trao cho mẹ, trừ khi mẹ không đủ điều kiện để chăm sóc, nuôi dạy và giáo dục trẻ hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con theo quy định của luật.

Vì vậy, quyền nuôi con dưới 3 tuổi trong quá trình ly dị thuộc về mẹ, trừ khi có bằng chứng mạnh mẽ cho thấy mẹ không đủ điều kiện nuôi con. Trong trường hợp đó, Tòa án vẫn có thể giao con cho cha để nuôi con trực tiếp.

Nên lưu ý rằng trong trường hợp mẹ không muốn nuôi con trực tiếp, mẹ có thể đồng ý với cha để cha nuôi con trực tiếp, nhưng mẹ vẫn phải chịu trách nhiệm hỗ trợ cho con (trừ khi cha không đòi hỏi), đảm bảo lợi ích của con trong mọi khía cạnh.

c. Ai có quyền nuôi con trên 3 tuổi và dưới 7 tuổi sau khi ly dị?

Quyền nuôi con trên 3 tuổi sau khi ly dị thuộc về cha mẹ.
Nếu đứa trẻ trên 3 tuổi, cha và mẹ có quyền nuôi con bằng nhau. Tòa án sẽ dựa trên lợi ích của đứa trẻ trong mọi khía cạnh để xem xét ai tốt hơn để nuôi dạy trực tiếp đứa trẻ. Tòa án cũng xem xét các yếu tố sau đây để quyết định quyền nuôi con khi ly dị:
Yếu tố vật chất bao gồm: Thực phẩm, chỗ ở, điều kiện sống, điều kiện học tập… mà mỗi bên dành cho con của họ, yếu tố này dựa trên thu nhập, tài sản và chỗ ở của cha mẹ;
Yếu tố tinh thần bao gồm: Thời gian dành để chăm sóc, giảng dạy, giáo dục con cái, tình cảm dành cho con, điều kiện để con chơi và giải trí, trình độ học vấn… của cha mẹ.
Ngoài ra, Tòa án cũng phải xem xét ý nguyện của đứa trẻ về việc sống cùng ai để quyết định việc giao quyền nuôi con cho cha mẹ.
Trong trường hợp được cho rằng cả hai cha mẹ đều không đủ điều kiện để nuôi con trực tiếp, Tòa án sẽ quyết định giao con cho người giám hộ, bao gồm các thành viên trong gia đình khác như anh chị em, ông bà nội ngoại, chú dì, cô dì…

d. Ai có quyền nuôi con trên 7 tuổi sau khi ly dị?

Quyền nuôi con trên 7 tuổi khi ly dị được quyết định tương tự như trường hợp của trẻ trên 3 tuổi, nhưng phải xem xét ý kiến của đứa trẻ. Khi quyết định ai sẽ nuôi con trực tiếp, ngoài việc xem xét điều kiện của cha mẹ, Tòa án sẽ lắng nghe ý kiến của đứa trẻ. Khi thu thập ý kiến của trẻ em, bạn phải tuân thủ quy định của Điều 2, Khoản 208, Nghị định sư tử năm 2015:
Đảm bảo tính thân thiện, phù hợp với tâm lý, độ tuổi, trình độ trưởng thành và khả năng nhận thức của trẻ; đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ;
Đặc biệt, cuộc hỏi ý phải đảm bảo tính bí mật cá nhân của trẻ.
Theo Câu trả lời số 01/2017/GD-TANDTC ngày 7 tháng 4 năm 2017 của Tòa án Nhân dân Tối cao, tại Điểm 26, Phần IV cũng hướng dẫn các quy định trên như sau:
Trong thực tế, ý kiến của trẻ thường chỉ để hướng dẫn và tham khảo, và là một phần của việc xem xét của Tòa án khi đưa ra quyết định.Không có ý nghĩa quyết định hoàn toàn.

3. Nghĩa vụ trông nom, quan tâm, nuôi dưỡng và giáo dục con cái sau ly hôn 

Điều 81 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 về nghĩa vụ trông nom, quan tâm và giáo dục con cái sau khi ly dị được quy định như sau:
Sau khi ly dị, cha mẹ vẫn giữ quyền và nghĩa vụ để trông nom, quan tâm, nuôi dưỡng và giáo dục con cái chưa thành niên, con cái đã trưởng thành nhưng đã mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi bản thân theo quy định của Luật này, Bộ luật Dân sự và các luật có liên quan khác.
Vợ và chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi dưỡng con, cũng như về nghĩa vụ và quyền của mỗi bên đối với con sau khi ly dị; trong trường hợp không đạt được thỏa thuận, Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi dựa trên quyền lợi của con trong mọi khía cạnh; nếu con trên 7 tuổi, ý nguyện của con cần phải xem xét.
Trẻ em dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ khi mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, quan tâm, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

3.1 Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ không trực tiếp nuôi con

Điều 82 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định nghĩa vụ và quyền của cha mẹ không trực tiếp nuôi con như sau:
Cha mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con cái sống cùng người trực tiếp nuôi con.
Cha mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ hỗ trợ con.
Sau khi ly dị, người không trực tiếp nuôi con có quyền và nghĩa vụ thăm và chăm sóc con mà không bị ai cản trở.
Nếu cha mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng quyền thăm để cản trở hoặc ảnh hưởng xấu đến việc chăm sóc, nuôi dưỡng, và giáo dục con, người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm của cha mẹ đó đối với con cái.

3.2 Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con

Theo Điều 83 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, nó quy định nghĩa vụ và quyền của cha mẹ trực tiếp nuôi con đối với những người không trực tiếp nuôi con sau khi ly dị như sau:

Cha mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ quy định trong Điều 82 của Luật này; Yêu cầu người không trực tiếp nuôi con và các thành viên trong gia đình tôn trọng quyền nuôi con của họ.
Cha mẹ trực tiếp nuôi con và các thành viên trong gia đình khác không được ngăn cản những người không trực tiếp nuôi con khỏi việc thăm, chăm sóc, nuôi dưỡng, và giáo dục con cái của họ.

4. Thay đổi quyền nuôi con sau khi ly hôn

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định như sau:

Điều 84. Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

Trường hợp có yêu cầu từ cha, mẹ hoặc cá nhân hoặc tổ chức được nêu tại Khoản 5 của Điều này, Tòa án có thể quyết định thay đổi người trực tiếp nuôi con.

Thay đổi người trực tiếp nuôi con sẽ được giải quyết khi có một trong các cơ sở sau đây:

a) Cha mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con theo quyền lợi của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, quan tâm, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét ý nguyện của đứa trẻ từ 7 tuổi trở lên.

Trong trường hợp được xem xét rằng cả hai cha mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp nuôi con, Tòa án sẽ quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Trong trường hợp có cơ sở như quy định tại Điểm b, Khoản 2 của Điều này, dựa trên lợi ích của con, những cá nhân, cơ quan và tổ chức sau đây có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

a) Người thân;

b) Cơ quan quản lý nhà gia đình;

c) Cơ quan quản lý trẻ em;

d) Hội Phụ nữ.

Như vậy, quyền nuôi con trực tiếp sau khi ly dị đã được Tòa án công nhận trong Quyết định Ly dị hoặc Quyết định công nhận ly dị không tranh chấp theo luật. Tuy nhiên, quyền nuôi con trực tiếp sau khi ly dị không cố định mà có thể thay đổi trong các trường hợp sau:

Thay đổi quyền nuôi con sau khi ly dị theo thỏa thuận của vợ chồng:
Dựa trên điều kiện thực tế của mỗi bên trong việc nuôi dưỡng và chăm sóc con, cả hai cha mẹ sẽ thỏa thuận thay đổi người nuôi con để đảm bảo rằng con được hưởng quyền lợi tốt nhất về việc chăm sóc và giáo dục.

Thay đổi quyền nuôi con sau khi ly dị theo yêu cầu của một bên:
Tính chất của việc yêu cầu thay đổi quyền nuôi con theo yêu cầu của một bên là trường hợp tranh chấp quyền nuôi con sau khi ly dị. Theo đó, người không trực tiếp chăm sóc và nuôi con có quyền kiện và yêu cầu Tòa án xem xét việc thay đổi quyền nuôi con nếu được xác định rằng người trực tiếp chăm sóc con không đáp ứng đầy đủ nghĩa vụ chăm sóc và nuôi dưỡng con hoặc người đó không còn đủ điều kiện chăm sóc và giáo dục con.

Thay đổi quyền nuôi con sau khi ly dị theo yêu cầu của người thân và tổ chức xã hội khác:
Thay đổi quyền nuôi con theo yêu cầu của người thân và tổ chức xã hội là trường hợp tranh chấp quyền nuôi con sau khi ly dị. Theo đó, người không trực tiếp chăm sóc và nuôi con có quyền kiện và yêu cầu Tòa án xem xét việc thay đổi quyền nuôi con nếu được xác định rằng người trực tiếp chăm sóc con không đáp ứng đầy đủ nghĩa vụ chăm sóc và nuôi dưỡng con hoặc người đó không còn đủ điều kiện chăm sóc và giáo dục con.

 5. Quy định về nghĩa vụ hỗ trợ con sau khi ly hôn

Trích đoạn từ quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014:

5.1  Mức độ trợ cấp

Mức độ trợ cấp được thỏa thuận bởi người có nghĩa vụ trợ cấp và người nhận trợ cấp hoặc người giám hộ của người đó dựa trên thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ trợ cấp và nhu cầu thiết yếu của người nhận trợ cấp; Nếu không thể thỏa thuận được, đề nghị Tòa án giải quyết.

Khi có lý do hợp lệ, mức độ trợ cấp có thể được thay đổi. Sự thay đổi về mức độ trợ cấp được thỏa thuận bởi các bên; Nếu không thể thỏa thuận được, đề nghị Tòa án giải quyết. Như vậy, mức độ trợ cấp cho trẻ em sau khi ly hôn có thể được thỏa thuận bởi chồng và vợ, sau đó mức độ trợ cấp cho trẻ em được xác định dựa trên thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ trợ cấp và chi phí trả cho nhu cầu học tập, sống và chăm sóc sức khỏe của trẻ. Mức độ trợ cấp có thể được thay đổi thông qua thỏa thuận giữa chồng và vợ. Trong trường hợp các bên không thể đạt thỏa thuận về mức độ trợ cấp cho trẻ sau khi ly hôn, họ có thể yêu cầu Tòa án giải quyết vấn đề này.

Trước đây, Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao có Tài liệu hướng dẫn mức độ trợ cấp và xác định mức độ trợ cấp như sau:

Theo Quyết định số 02/2000/ND-HDTP ngày 23 tháng 12 năm 2000 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao về việc hướng dẫn việc áp dụng một số quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000, có hướng dẫn như sau:
Trợ cấp cho trẻ em bao gồm các chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và giáo dục của trẻ và được thỏa thuận bởi các bên. Trong trường hợp các bên không thể đạt thỏa thuận, tùy theo từng trường hợp cụ thể và khả năng của từng bên, quyết định về mức độ trợ cấp hợp lý.
Theo Công văn số 24/1999/KHXX ngày 17 tháng 3 năm 1999 của Tòa án Nhân dân Tối cao về câu hỏi bổ sung trả lời một số vấn đề về việc áp dụng pháp luật. Ở phần 2, Phần III, có hướng dẫn như sau:

5.2 Khi quyết định đóng góp vào các chi phí nuôi dưỡng và giáo dục trẻ em, Tòa án dựa vào điều gì và mức đóng góp tối thiểu là bao nhiêu?

Trước hết, cần phải xác định rằng quyết định người không có quyền nuôi con phải đóng góp vào các chi phí nuôi dưỡng và giáo dục con dựa trên Điều 45 của Luật Hôn nhân và Gia đình: “… Người không có quyền nuôi con có nghĩa vụ và quyền thăm, trông nom và chăm sóc con và phải đóng góp vào các chi phí nuôi dưỡng và giáo dục con. Nếu việc đóng góp bị trễ hoặc tránh thuế, Tòa án Nhân dân sẽ quyết định trừ tiền đó từ thu nhập hoặc bắt họ phải trả chi phí đó…”. Trong trường hợp các bên không thể đạt thỏa thuận về việc đóng góp vào các chi phí nuôi dưỡng và giáo dục con, quyết định về mức đóng góp phải tuỳ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Tòa án phải xem xét khả năng kinh tế tổng thể và thu nhập cụ thể của người phải đóng góp vào các chi phí cũng như khả năng kinh tế tổng thể và thu nhập cụ thể của người đang nuôi con. Tuy nhiên, dựa trên mức sống của người dân nước ta trong tình hình hiện nay của đất nước, Tòa án Nhân dân Tối cao hướng dẫn tạm thời về mức đóng góp vào các chi phí nuôi con.

Hiện tại, pháp luật Việt Nam không có tài liệu nào quy định cụ thể về mức độ trợ cấp trẻ sau khi cha mẹ ly dị, trong khi 02 Tài liệu của Hội đồng Thẩm phán của Tòa án Nhân dân Tối cao hướng dẫn các quy định. Các quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 và Bộ luật Dân sự năm 2005 đã hết hạn vì chúng đã được thay thế bằng Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 và Bộ luật Dân sự năm 2015.

Trong thực tế, khi xem xét và quyết định về mức độ trợ cấp, Tòa án thường dựa vào tài liệu, hóa đơn… liên quan đến các chi phí hợp lý cho việc nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ em và thu nhập thực tế và khả năng của người phải đóng góp để xác định mức độ trợ cấp phù hợp để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của trẻ.

6. Quy định hạn chế quyền nuôi con sau khi ly hôn

6.1 Trường hợp hạn chế quyền của cha mẹ đối với con cái chưa thành niên

Quyền nuôi con sau khi ly dị quy định trường hợp hạn chế quyền của cha mẹ đối với con cái chưa thành niên theo Điều 85 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 như sau:

Cha mẹ bị hạn chế quyền đối với con cái chưa thành niên trong các trường hợp sau đây:
a) Bị kết án vì một trong các tội phạm vi phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, uy tín của con cái có tính cố ý hoặc phạm pháp nghiêm trọng về nghĩa vụ chăm sóc, quan tâm, nuôi dưỡng và giáo dục con cái;

b) Phá hoại tài sản của con cái;

c) Có lối sống đê tiện;

d) Xúi giục hoặc ép buộc con cái làm những việc vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội.

Dựa trên từng trường hợp cụ thể, Tòa án có thể, bằng quyết định của mình hoặc theo yêu cầu của một cá nhân, cơ quan hoặc tổ chức được nêu tại Điều 86 của Luật này, quyết định không cho phép cha mẹ nào đó chăm sóc hoặc quan tâm đến con cái, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái, quản lý tài sản cá nhân của con cái hoặc đại diện hợp pháp cho con cái trong khoảng thời gian từ 01 năm đến 05 năm. Tòa án có thể xem xét việc rút ngắn khoảng thời gian này.

6.2 Hậu quả pháp lý khi cha mẹ bị hạn chế quyền nuôi con chưa thành niên

Điều 87 của Luật Hôn nhân và Gia đình cụ thể quy định về hậu quả pháp lý khi cha mẹ bị hạn chế quyền nuôi con chưa thành niên như sau:

Trong trường hợp một cha mẹ bị hạn chế quyền đối với con cái chưa thành niên bởi Tòa án, cha mẹ còn lại sẽ thực hiện quyền quan tâm, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con cái, quản lý tài sản cá nhân của con cái và đại diện hợp pháp cho con cái theo quy định của pháp luật đối với con cái.

Việc quan tâm, chăm sóc, giáo dục con cái và quản lý tài sản cá nhân của con cái chưa thành niên sẽ được giao cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật Dân sự và Luật này trong các trường hợp sau đây:

a) Cả hai cha mẹ đều bị hạn chế quyền đối với con cái chưa thành niên bởi Tòa án;

b) Một cha mẹ không bị hạn chế quyền đối với con cái chưa thành niên nhưng không đủ điều kiện thực hiện quyền và nghĩa vụ đối với con cái;

c) Một cha mẹ bị hạn chế quyền đối với con cái chưa thành niên và cha mẹ khác của con cái chưa thành niên không xác định.

Cha mẹ bị hạn chế quyền đối với con cái chưa thành niên bởi Tòa án vẫn phải thực hiện nghĩa vụ hỗ trợ con cái.”

7. Điều kiện để giành quyền nuôi con sau ly hôn

Trong trường hợp cặp vợ chồng không thể thỏa thuận về việc ai sẽ trực tiếp nuôi dưỡng và giáo dục con sau khi ly hôn, họ có quyền yêu cầu Tòa án xem xét và quyết định giao con cho người có điều kiện tốt nhất để chăm sóc và nuôi dưỡng con. Do đó, các bên cần tập hợp tài liệu và bằng chứng để chứng minh rằng họ đáp ứng các điều kiện chăm sóc con, bao gồm:

7.1 Về tình yêu và quan tâm của cha mẹ đối với con cái:

Thực tế cho thấy chỉ khi cha mẹ thực sự quan tâm và yêu thương con cái họ mới có thể dành nhiều thời gian và công sức để chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con cái. Quan tâm và lo lắng không xảy ra trong một hoặc hai ngày mà phải diễn ra trong một khoảng thời gian dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn và kiên trì từ phía cha mẹ. Do đó, tài liệu và bằng chứng chứng minh sự quan tâm và lo lắng của cha mẹ đối với con cái trước khi ly dị là một trong những bằng chứng mà Tòa án cần xem xét và giải quyết.Các tài liệu chứng minh là bằng chứng lịch sử mà cha mẹ giữ, có thể là hình ảnh khi đưa con cái đến trường, cuộc họp phụ huynh, hình ảnh khi con cái bị ốm và phải nhập viện để điều trị…

Trong thực tế, trong quá trình tư vấn và giải quyết tranh chấp quyền nuôi con trong vụ ly dị, luật sư của chúng tôi đã tiếp nhận và tư vấn cho những cha mẹ yêu cầu bằng mọi cách để giải phóng quyền nuôi con. Có nhiều lý do như: Vì lòng kiêng kỵ, hoặc vì là con trai sẽ có trách nhiệm thờ cúng trong tương lai, vì bà con ông bà muốn ở lại với bạn và thậm chí để tạo áp lực đối với bên kia để rút đơn ly hôn. Tuy nhiên, khi luật sư của chúng tôi đặt câu hỏi về quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trước khi ly dị, nhiều khách hàng nói rằng đó là trách nhiệm của mẹ hoặc ông bà hoặc rằng khách hàng chỉ biết làm việc để kiếm sống. Người kia phải chăm lo tiền bạc và chăm sóc con cái. Và khi luật sư của chúng tôi tiếp tục đặt ra một số tình huống mà khách hàng cần phải giải quyết nếu Tòa án quyết định giao con cái cho họ để nuôi dưỡng, có nhiều trường hợp không có giải pháp như vậy nếu đưa con cái của họ cho người khác nuôi dưỡng. Trong trường hợp này, nếu không xem xét các yếu tố khác, con cái sẽ phải chịu mọi thứ.

7.2 Điều kiện vật chất:

Đây là các tài liệu chứng minh nguồn thu nhập ổn định, hợp pháp của cha mẹ. Nó có thể là thu nhập từ lao động như: Hợp đồng lao động, bảng lương, sao kê tài khoản lương. Thu nhập từ các nguồn khác như: Sổ tiết kiệm, chứng khoán, trái phiếu, cho thuê tài sản. Thực tế cho thấy không phải ai có nhiều tiền và thu nhập cao cũng sẽ có quyền nuôi con khi ly dị. Tuy nhiên, mức thu nhập mà Tòa án xem xét phải đảm bảo đủ để chi trả các khoản sống, học tập và chăm sóc sức khỏe theo nhu cầu thực tế của người đó và của con cái nếu được giao trực tiếp để nuôi dưỡng.

7.3 Điều kiện về nhà ở:

Một trong những điều kiện khi chứng minh điều kiện nuôi con là nơi cư trú của mỗi vợ chồng sau khi ly dị. Luật không có quy định bắt buộc rằng người nhận nuôi con phải có tài sản riêng, chẳng hạn như bất động sản, để nuôi dưỡng con cái. Tuy nhiên, nếu có tình huống vợ chồng đều muốn giành quyền nuôi con mà điều kiện tài chính của họ đều tương tự. Nếu sự khác biệt giữa hai bên tương tự, Tòa án sẽ ưu tiên giao con cái trực tiếp cho người có điều kiện nhà ở ổn định.Điều này xuất phát từ việc nếu người nào không có nơi cư trú cố định và thường xuyên phải thay đổi nơi ở, điều này sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống và việc học của con cái.

7.4 Điều kiện về thời gian chăm sóc và giáo dục:

Việc nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục con cái đòi hỏi nhiều thời gian và cố gắng. Ở các độ tuổi khác nhau, trẻ có sự thay đổi về nhận thức, tâm lý và tình cảm, do đó, đòi hỏi người trực tiếp nuôi con phải dành thời gian để quan tâm và quan sát để sớm giáo dục và dạy dỗ con cái. Nếu một người có công việc mang tính đặc thù, chẳng hạn như thường xuyên ra khỏi nhà vì công việc xây dựng, đi công tác xa, lái xe xa, hoặc người đó có công việc quá bận rộn và chiếm nhiều thời gian, người đó sẽ không có đủ thời gian để chăm sóc và giáo dục con cái. Đối với những người đang phải thụ án vi phạm pháp luật, họ không có điều kiện để nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục con cái (trừ trường hợp con cái dưới 36 tháng tuổi).

7.5 Về môi trường sống và cuộc sống:

Môi trường sống của con người nói chung, bao gồm gia đình, trường học và xã hội, có ảnh hưởng lớn đến tính cách và nhận thức của con người. Đối với trẻ em, môi trường của họ là gia đình và trường học và môi trường này sẽ ảnh hưởng lớn đến tính cách và tình cảm của trẻ. Do đó, một người thường tiếp xúc và tụ tập với bạn bè để hút thuốc và cá cược (còn được gọi là tệ nạn xã hội) và người kia sống cuộc sống lành mạnh. Dựa trên lợi ích của trẻ, Tòa án sẽ quyết định rằng việc giao con sẽ ảnh hưởng tiêu cực đối với trẻ.

7.6 Nguyện vọng và hoài bão của trẻ trên 7 tuổi:

Trong trường hợp một đứa trẻ 7 tuổi trở lên muốn sống cùng cha hoặc mẹ, Tòa án sẽ xem xét nguyện vọng của đứa trẻ. Do đó, lời tuyên bố của đứa trẻ từ 7 tuổi trở lên về nguyện vọng và mong muốn của mình để sống cùng một trong hai phụ huynh sẽ là một điều kiện để Tòa án xem xét.

8. Lời khuyên cho cha mẹ về quyền nuôi con khi ly dị

Khi cha mẹ ly dị, đối mặt với hiện thực và đưa ra những quyết định tốt nhất cho con cái của họ là rất khó khăn. Quyền nuôi dạy con sau khi ly dị không nhất thiết là quyền trực tiếp nuôi con, mà còn quyền thăm con, nuôi dưỡng con, giáo dục con và theo dõi chặt chẽ quá trình phát triển của con. Dưới đây là một số gợi ý và lời khuyên cho cha mẹ trong quá trình này:
Luôn đặt lợi ích của con lên hàng đầu: Khi quyết định nuôi con, hãy nhớ rằng lợi ích của con là điều quan trọng nhất. Đừng để xung đột cá nhân hoặc thù oan ảnh ảnh hưởng đến quyết định của bạn. Việc không có quyền trực tiếp nuôi con không phải là một chiến thắng. Chồng vợ không nên căng thẳng về việc chia quyền nuôi con khi ly dị.

Duy trì mối quan hệ với con cái: Dù có được quyền nuôi con sau khi ly dị hay không, hãy cố gắng duy trì một mối quan hệ an toàn với con cái. Sự ổn định và tình yêu sẽ giúp con cái vượt qua quá trình khó khăn này.

Hỗ trợ tâm lý cho con cái: Ly dị có thể gây nhiều ảnh hưởng đến tâm lý của con cái. Cung cấp hỗ trợ tâm lý, có thể thông qua tư vấn hoặc nhóm hỗ trợ, có thể giúp con cái xử lý cảm xúc của họ.

Tránh gây ra xung đột trước mặt con cái: Điều này có thể làm tăng cảm giác lo lắng và bất an của con cái. Hãy cố gắng giữ bất kỳ xung đột hoặc mâu thuẫn nào xa xa con cái.

Thông báo cho con cái về tình huống: Con cái cần biết điều gì đang xảy ra. Thảo luận về ly dị với con cái của bạn một cách phù hợp với độ tuổi và mức độ hiểu biết của họ.

Tìm kiếm dịch vụ luật sư để hỗ trợ trong việc giải quyết các xung đột liên quan đến quyền nuôi con trong và sau ly dị. Bạn cần có hành vi đúng đắn, tránh những hành động thiếu suy nghĩ dẫn đến hậu quả không mong muốn, thậm chí vi phạm pháp luật.